ขงเบ้งคิดแผนยุทธศาสตร์หลงจงจริงหรือไม่

( ขงเบ้งคิดแผนยุทธศาสตร์หลงจงจริงหรือไม่ )

   เมื่อจะกล่าวถึงยอดคนในประวัติศาสตร์สามก๊กที่อาจจะเรียกได้ว่ามีชื่อเสียงในเรื่องของความรอบรู้ในทุกศาสตร์และทุกแขนงคงจะหนีไม่พ้นยอดคนที่ชื่อว่าขงเบ้งยอดกุนวือแห่งจีกก๊กผู้ที่ทำให้ชายที่ทอเสื่อขายอย่างเล่าปี่ที่รบพ่ายแพ้มาหลายสิบปีได้ขึ้นมาเป็นผู้นำแห่งจ๊กก๊กและก็เป็นก๊กที่คานอำนาจกับวุยกีกและง่อก๊กได้อย่างเห็นเลือดเห็นเนื้อ

   

   ปัจจัยที่สำคัญที่ทำให้เล่าปี่ได้เป็นใหญ่ได้นั้นถ้าหากขาดแผนยุทธศาสตร์หลงจงของขงเบ้งไปแล้วไซร์มีหรือที่คนทอเสื่อขายอย่างเล่าปี่จะสามารถเป็นใหย่ในประวัติศาสตร์ยุคสามก๊กได้และวันนี้ผู้เขียนคงจะไม่ได้มาเล่าประวัติสาสตร์ในเรื่องนี้ให้ผู้อ่านได้อ่านกันครับแต่วันนี้ผู้เขียนจะมาเขียนถึงแผนยุทธสาสตร์หลงจงว่าจริงๆแล้วขงเบ้งเป็นคนคิดก่อนเป็นคนแรกจริงหรือไม่พร้อมทั้งวิเคราะห์ถึงจุดแข็งและจุดอ่อนของแผนนี้ให้ผู้อ่านได้ร่วมศึกษาไปด้วยกันครับ

1. ประวัติขงเบ้งโดยสังเขป

  

   ขงเบ้ง มีชื่อรองว่า จูกัดเหลียง ( จูเก่อเหลียง ) ขงเบ้งเกิดที่อำเภอหยางตู ( หยังตู ) เมืองหลังหยา ( หลังเอ๋ย์ ) ในปัจจุบันนี้คืออำเภอจูเฉิง มณฑลชานตง ( ซานตุง ) ขงเบ้งสืบสกุลมาจากจูเก๋อฟง สามก๊กบางเล่มว่าจูเก๋อกุยก็มี จุกัดกุยก็มี ไม่สามารถชี้ขาดได้ว่าใครถูกใครผิด แต่ที่แน่นอนก็คือ เขาเป็นบุตรคนที่ 4 ของบิดา ซึ่งรับราชการเป้นปลัดเมืองไท่ซาน ( ขุนเขาใหญ่ ) ส่วนมารดาของเขาชื่อเจียงซื่อ ( เจียงสี ) แซ่จูเก๋อ ( จูกัด ) ชื่อที่แท้จริงของขงเบ้ง คือ เหลียงหรือเลี่ยง จึงมีคนเรียกว่า จูกัดเหลียง

2. ยุทธศาสตร์หลงจงแผนการสะท้านแผ่นดิน

   

   สิ่งที่เป็นที่กล่าวขวัญเลื่องลือมาในประวัติศาสตร์สามก๊กที่เปลี่ยนแปลงชีวิตของเล่าปี่นั่นก็คือการแนะนำบุคคลสำคัญจากซีซีและสุมาเต็กโชให้แก่เล่าปี่ถึงบุคคลผู้ที่จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงชีวิตของเล่าปี่จากผู้ที่ไม่มีเมืองและที่ตั้งมั่นเป็นของตนเองจนได้กลายมาเป็นหนึ่งในสามก๊กในเวลาต่อมาบุคคลผู้นั้นก็คือ ‘’ ขงเบ้ง ‘’ เล่าปี่ต้องเดินทางไปหาขงเบ้งถึง 3 ครั้ง 3 คราถึงจะได้ประสบพบเจอกับท่านอาจารย์มังกรหลับในครั้งที่สามทีเล่าปี่ได้พบกับขงเบ้งนั้นคือการพบกันครั้งสำคัญที่ได้เบิกพระเนตรของเล่าปี่ถึงแผนยุทธศาสตร์ในการเป็นมหาอำนาจของเล่าปี่แผนนั้นมีชื่อว่า ‘’ ยุทธศาสตร์หลงจง ‘’

( ว่าด้วยเรื่องยุทธศาสตร์หลงจง )

   ขงเบ้งกับเล่าปี่ได้พุดคุยกันเรื่องยุทธศาสตร์หลงจงซึ่งมีข้อความ ดังนี้

   

   นับตั้งแต่ตั๋งโต๊ะ (ต่งจั่ว) เผด็จการเป็นต้นมา ผู้แกล้วกล้าต่างตั้งตัวเป็นใหญ่ไปทั่ว ผู้ที่ยึดครองได้ไม่กี่เมืองมีมากนับไม่ถ้วนโจโฉเมื่อเทียบกับอ้วนเสี้ยว ชื่อเสียงด้อยกว่า กำลังทหารน้อยกว่า แต่โจโฉกลับชนะอ้วนเสี้ยว มิใช่เพราะโอกาสดีเท่านั้น แต่เป็นผลมาจากสติปัญญาทางการเมืองอันสูงส่ง ขณะนี้โจโฉมีไพร่พลร้อยกว่าหมื่น อีกทั้งเชิดฮ่องเต้เป็นหุ่นบังคับบัญชาหัวเมืองทั้งปวง ไม่อาจต่อสู้ชิงชัยด้วยได้ ส่วนซุนกวนยึดครองเมื่องกังตั๋งมาตั้งแต่พ่อและพี่ถึงสามชั่วคนแล้ว กังตั๋งชัยภูมิดี ราษฎรจงรักสามัคคี คนเก่งเรืองปัญญาได้ทำงานสำคัญ เราผูกมิตรด้วยได้ แต่จะยึดครองไม่ได้ เกงจิ๋วด้านเหนือคุมแม่น้ำฮั่นกับแม่น้ำเหมี่ยนสองสาย ทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ ตะวันออกเชื่อมต่อเมืองง่อกุ๋น (อู๋จวิ้น-มณฑลเจียงซู) และเมืองห้อยเข (ไคว่จี-มณฑลเจ้อเจียง) ตะวันตกทะลุไปถึงปาและจ๊ก (สู่) ทั้งสองเมือง (คือมณฑลเสฉวน) เกงจิ๋วจึงเป็นยุทธศาสตร์สำคัญที่นักการทหารต้องแย่งชิงกัน แต่เล่าเปียวไม่มีกำลังความสามารถที่จะปกครองได้ เป็นดินแดนที่สวรรค์ส่งมาช่วยท่านขุนพล (เล่าปี่) มณฑลเอ๊กจิ๋วนั้นชัยภูมิคับขันเข้าตียาก พื้นที่อุดมสมบยูรณ์กว้างใหญ่ เป็นปัจจัยทางธรรมชาติที่ดีเยี่ยมองค์ปฐมวงศ์ฮั่นโกโจ (ฮั่นเกาจู่) อาศัยถิ่นนี้เป็นที่มั่นจึงตั้งตัวเป็นกษัตริย์สำเร็จ เล่าเจี้ยง (หลิวจาง) ข้าหลวงมณฑลเอ๊กจิ๋วเป็นคนขลาดเขลาเบาปัญญา เตียวฬ่อ (จางหลู่) ยึดครองฮันต๋ง (ฮั่นจง) อยู่ทางเหนือ ผู้คนมากทรัพยากรอุดม บ้านเมืองเข้มแข็งรุ่งเรือง แต่ตัวเขาไม่รู้จักรักประชาชน ผู้มีปัญญาความสามารถทั้งหลายต่างคิดอยากได้ประมุขผู้ประเสริฐปรีชาท่านขุนพลเป็นเชื้อสายกษัตริย์ราชวงศ์ฮั่น ความกล้าหาญเสียสละและเกียติคุณอันน่าเชื่อถือขจรขจายไปทั่วแผ่นดิน หากท่านยึดเก็งจิ๋วและเอ๊กจิ๋วสองมณฑลนี้ไว้ อาศัยชัยภูมิที่เข้าตียากตั้งมั่นอยู่ ผูกไมตรีกับชนชาติส่วนน้อยทางตะวันตกและใต้ จัดการปกครองภายในให้ดี หากสภาวการณ์ในแผ่นดินเปลี่ยนแปลง ค่อยให้แม่ทัพคนหนึ่งยกทัพออกจากเกงจิ๋ว ตีผ่านเมืองลำหยง (หนันหยาง) ไปถึงลกเอี๋ยง (ลั่วหยาง) ส่วนตัวท่านขุนพลยกทัพออกจากเอ๊กจิ๋วเข้าตีฉินชวน จะมีราษฎรคนไหนกล้าไม่ยินดีต้อนรับท่าน หากเป็นดังแผนนี้การปราดาภิเษกก็จะสำเร็จ อำนาจของราชวงศ์ฮั่นก็จะกลับฟื้นคืนมา

3. โลซกชายผู้ที่คิดแผนยุทธศาสตร์คล้ายหลงจงก่อนหน้าขงเบ้ง

   โลซก หรือ หลวี่ซู่ ( Lu Su ) ชื่อรอง จื่อจิ้ง ( Zizing ) เกิดปี ค.ศ. 172 เป็นชาวตงเฉิง เมืองหลินห้วย มณฑลชีจิ๋ว เมื่อวัยเยาว์เขาต้องสูญเสียบิดาไป จึงต้องอยู่ในการเลี้ยงดูของย่าแทน โลซกเติบโตขึ้นมาจากครอบครัวที่มีฐานะดี ชอบการรำกระบี่ ขี่ม้า ยิงธนู รอบรู้ในกลอุบายเมื่อเติบใหญ่ได้ทำการค้าขายแล้วประสบความสำเร็จมั่งคั่งขึ้นไปอีก แต่โลซกก็มักช่วยเหลือจุนเจือผู้ยากไร้โดยไม่เสียดายอยู่เสมอ

   แผนยุทธศาสตร์ของโลซกที่ได้เสนอและพูดคุยกับซุนกวนนั้นมีชื่อว่า '' แผนยุทธศาสตร์สามขาค้ำกังตั๋ง '' โดยแผนยุทธศาสตร์นี้โลซกได้เสนอแก่ซุนกวนก่อนหน้าแผนยุทธศาสตร์หลงจงที่ขงเบ้งเสนอแก่เล่าปี่ซึ่งมีระยะห่างกันถึง 7 ปี โดยแผนยุทธศาสตร์ของโลซกนั้นมีความคล้ายคลึงกับแผนยุทธศาสตร์หลงจงของขงเบ้งมากๆแต่ก็มีความแตกต่างกันบ้างแต่ถึงกระนั้นพื้นฐานของแผนยุทธศาสตร์ทั้งสองนี้ก็มีความคล้ายคลึงกัน

   

   แผนยุทธศาสตร์ของโลซกที่ได้เสนอแก่วุนกวนมีเนื้อหาสำคัญ ดังนี้

   โลซกมีความเห็นว่า โจโฉอยู่ในฐานะผู้ควบคุมพระมหากษัตริย์อันได้เปรียบ ราชวงศ์ฮั่นไม่มีวันกลับฟื้นคืนสภาพเดิม อำนาจของโจโฉนั้นยังไม่สามารถล้มล้างได้ ความฝันที่จะรวมแผ่นดินของซุนกวนก็ยังไม่อาจเป็นจริง ทางเลือกที่ดีที่สุดคือยึดครองกังตั๋ง รอจังหวะเหมาะ ฉวยโอกาสที่โจโฉรุกลงใต้ไม่หยุด รีบตีชิงเกงจิ๋วของเล่าเปียวหลังจากนั้นจึงค่อยตั้งตัวเป็นกษัตริย์แล้วค่อยๆ รวบรวมแผ่นดินไปทีละขั้น

   เราอาจจะสรุปได้ว่าแผนยุทธศาสตร์หลงจงของขงเบ้งนั้นขงเบ้งอาจจะไม่ใช่ผู้เสนอเป็นคนแรกเพราะโลซกได้เสนอแผนยุทธศาสตร์ที่มีความคล้ายคลึงกับแผนยุทธศาสตร์ของขงเบ้งไว้ก่อนหน้านั้นซึ่งทิ้งระยะห่างถึง 7 ปีและอาจจะสรุปได้ว่าแผนยุทธศาสตร์ทั้งสองนั้นถึงจะมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันแต่เนื้อหาและพื้นฐานนั้นล้วนมีความคล้ายคลึงกันเป็นอย่างยิ่ง

4. แผนยุทธศาสตร์หลงจงล้มเหลวเพราะอะไร

   สาเหตุที่ทำให้แผนยุทธสาสตร์หลงจงของขงเบ้งล้มเหลวนั้นมีหลายปัจจัยด้วยกันซึ่งผู้เขียนสามารถแบ่งวิเคราะห์ได้ถึง 3 ปัจจัยหลักแห่งความล้มเหลวของแผนยุทธศาสตร์หลงจงไว้ ดังนี้

ปัจจัยที่ 1 เสียเมืองเกงจิ๋ว

   เมืองเกงจิ๋วได้ขึ้นชื่อว่าเป็นเมืองยุทธศาสตร์ที่สำคัญเพราะเมืองเกงจิ๋วนั้นอยุ่ตรงกลางของแผนที่โดยทางเหนือมีวุยก๊กของโจโฉทางใต้มีซุนกวน

เมืองเกงจิ๋วอยู่ในอาณาเขตสีฟ้า

   โดยเล่าปี่ก่อนที่จะได้เมืองเก่งจิ๋วนั้นตามแผนยุทธศาสตร์หลงจงแผนขั้นแรกก็คือการยึดครองเกงจิ๋วเป็นฐานที่มั่น เมืองเกงจิ๋วนั้นเป็นเมืองที่สามารถทำการยกทัพบุกขึ้นเหนือหรือลงมาตั้งรับก็ได้เพราะเป็นเมืองที่มียุทธสาสตร์ที่เหมาะสมในการทำการใหญ่แต่แล้วโชคก็ไม่อำนวยให้แก่เล่าปี่โดยภายหลังจากที่เล่าปี่ได้ตั้งตนเป็นใหญ่และสามารถยึดดินแดนเสฉวนจากเล่าเจี๊ยงได้และยึดฮันต๋งได้ความประมาทก็เข้ามาครอบงำจิตใจเล่าปี่อีกทั้งเมืองเกงจิ๋วกวนอูคือผู้เฝ้าเมืองความหยิ่งทรนงก็เข้ามาในจิตใจกวนอูจนทำให้กวนอูได้สร้างความบาดหมางให้กับซุนกวนจนนำมาซึ่งการเสียเมืองเกงจิ๋วให้แก่ซุนกวนอีกทั้งยังเสียหัวกวนอูไปในคราเดียวกันโชคซ้ำแรกผ่านไปไม่นานเล่าปี่โกรธจนยกทัพมหาศาลไปบุกง่อก๊กแต่กลับพ่ายแพ้ในศึกที่อิเหลงจนทำให้กองทัพธรรมของเล่าปี่นั้นเหลือแต่ชื่อในศึกครานั้นและก็ทำให้เสียทั้งทรัพยากรหลายๆอย่างไปอย่างมากมายและก็เสียคนเก่งไปมากเช่นกันอีกด้วย

   

   ดังนั้น เมืองเกงจิ๋วซึ่งถือได้ว่าเป็นวัตถุดิบส่วนหนึ่งในแผนยุทธศาสตร์หลงจงเมื่อเสียไปแล้วแผนการอันล้ำเลิศนี้จึงถูกลดทอนโอกาสของความสำเร็จลงไปอย่างมหาศาลโดยยากที่จะได้เมืองเกงจิ๋วกลับคืนมาได้

ปัจจัยที่ 2 เสียบังทอง

   บังทองได้ขึ้นชื่อว่าเป็นยอดคนที่เทียบเคียงกับขงเบ้งในยุคสามก๊กเลยก็ว่าได้เพราะความฉลาดของบังทองนั้นก็ไม่ได้ด้อยไปกว่าขงเบ้งเลยด้วยซ้ำแต่อนิจจาบังทองได้ชื่อว่าเป็นยอดกุนซือที่อายุสั้นกลับสิ้นชีพในศึกสงครามระหว่างทางที่เล่าปี่กำลังยกทัพไปเพื่อยึดดินแดนเสฉวนและก็เป็นสาเหตุที่ทำให้ขงเบ้งต้องกุมงานหนักน้อยใหญ่ไว้คนเดียวแต่ถ้าเรามองกลับกันถ้าบังทองยังมีชีวิตอยู่ด้วยแล้วไซร์การกระจายอำนาจในจ๊กก๊กก็อาจจะเกิดขึ้นและขงเบ้งก็อาจจะไม่อายุสั้นจนต้องมาล้มป่วยตายในศึกยกทัพขึ้นเหนือในการศึกที่ต้องเผชิญหน้ายอดคนอย่างสุมาอี้ก็เป็นได้

ปัจจัยที่ 3 ขงเบ้งดันทุรัง

   ในการยกทัพขึ้นเหนือของขงเบ้งที่ในการจะรวบรวมแผ่นดินนั้นผู้เขียนอาจจะเรียกว่าเป็นแผนการฆ่าตัวตายและดันทุรงที่สุดเพราะนอกจากเมืองเกงจิ๋วยังตกไปอยู่กับซุนกวนแล้วทั้งทรัพยากร กำลังทหารและปัจจัยอื่นๆก็ล้วนเป็นรองวุยก๊กทั้งสิ้นเมื่อมองภาพรวมแล้วแผนการยกทัพขึ้นเหนือนั้นนอกจากจะมีโอกาสสำเร็จที่น้อยแล้วจากความดันทุรังของขงเบ้งที่ต้องการยกทัพเพื่อสานต่ออุดมการในการฟื้นฟูราชวงศ์ฮั่นแล้วด้วยนั้นจึงเปรียบเสมือนกับระเบิดเวลาที่จะทำให้จ๊กก๊กนั้นต้องเป็นก๊กแรกที่มาล่มสลายลงในเวลาต่อมาเหตุเพราะว่าในการยกทัพขึ้นเหนือทั้ง 6 ครั้งนั้นจ๊กก๊กต้องเสียทรัพยากรต่างๆไปอย่างมหาศาลอีกทั้งยังเป็นการยกทัพไปบุกบ้านคนอื่นด้วยแล้วจึงยิ่งทำให้ฝ่ายวุยก๊กเป็นฝ่ายได้เปรียบอย่างเห็นได้ชัดตรงกันข้ามกับจ๊กก๊กที่ต้องคอยส่งเสบียงมาเสริมกองทัพอย่างสม่ำเสมออีกทั้งการส่งเสบียงนั้นก็ยังมามีปัญหาในเรื่องของความยากลำบากซ้ำเข้าไปอีกด้วยเหตุปัจจัยเหล่านี้ก็พอจะสรุปภาพรวมได้ว่าแผนยุทธศาสตร์หลงจงแทบไม่มีโอกาสที่จะทำให้สำเร็จได้เลย

แผ่นภาพการยกทัพของขงเบ้งบุกวุยก๊กทั้ง 6 ครั้ง

   5. ขงเบ้งยกทัพขึ้นเหนือทั้ง 6 ครั้ง

   ครั้งแรก เป้าหมายคือบุกไปทางเขากิสาน ให้ม้าเจ๊กตั้งค่ายไว้ที่เกเต๋ง โดนเตียวคับตีจนแตก แผนเลยพังหมด

   ครั้งที่ 2 บุกไปทางเมืองเฉิงซาน ปะทะกับเฮ็กเจียว ซึ่งกำลังค้นคว้าอยู่ว่า นี่เป็นเส้นทางใกล้เคียงกับที่อุยเอี๋ยนเคยเสนอไว้ตอนแรกหรือเปล่า

   ครั้งที่ 3 ขงเบ้งสั่งตันเซ็กให้บุกตีเมืองง่อตูและอั้นติงได้มา แล้วบัญชาทหารด้วยตนเองให้บุกอีกทางที่เจี้ยนเหว่ย จนกุยห้วยต้องถอยทัพ ที่จริงแล้วว่ากันว่าศึกนี้ขงเบ้งไม่ได้ออกจากแผ่นดินจ๊กก๊ก แต่วางแผนสั่งการระยะไกล จนโจยอยและคนของฝั่งวุยยำเกรงขงเบ้งมาก

   ครั้งที่ 4 รบกันต่อเนื่องจากครั้งก่อน รอบนี้ไม่ได้บุก แต่ขงเบ้งตั้งรับสุมาอี้กับโจจิ๋น ฝนตกหนักก่อนจึงล่าถอยกันไป (หลายคนนับรวมครั้งที่ 3-4 เป็นศึกเดียวกัน เพราะเป็นยุทธการต่อเนื่อง)

   ครั้งที่ 5 นี่คือศึกใหญ่ปะทะสุมาอี้ที่เขากิสานแบบเต็มรูปแบบ สองทัพ ปะทะกันรุนแรงมาก งัดกลศึกมาใช้กันอย่างหนัก ขงเบ้งยังนำรถโคยนต์มาใช้ครั้งแรก แต่ขงเบ้งก็ยังมีปัญหาเรื่องลำเลียงเสบียงระยะยาวจำต้องถอยกลับ และขงเบ้งดักสังหารเตียวคับได้ระหว่างถอยทัพ

   ครั้งที่ 6 ครั้งสุดท้าย ตั้งมั่นที่หวู่จ้าง หวังเปิดศึกระยะยาว แต่ขงเบ้งป่วยจนสิ้นใจไปก่อน

( อ้างอิง )

- โกวิท ตั้งตรงจิตร. ( 2557 ). สารานุกรมสามก๊ก. กรุงเทพ ฯ:พิมพ์คำ

- หลี่ฉวนจวินและคณะเขียน,ถาวร สิกขโกศล แปล.  ( 2556 ). 101 คำถามสามก๊ก. กรุงเทพมหานคร:มติชน

- ยศไกร ส.ตันสกุล. ( 2558 ). จดหมายเหตุสามก๊ก ตอน ยอดกุนซือง่อก๊ก. กรุงเทพฯ:แสงดาว

https://www.facebook.com/743332225726946/photos/a.751125558280946.1073741827.743332225726946/1481596491900512/?type=3&theater